Shpesh merret e mirëqenë që pothuajse çdo profesionist sot duhet të përballet me një mori projektesh, detyrash, kërkesash dhe në përgjithësi ngarkesë e cila e vështirëson punën e kujtdo.

Por, ngarkesa e madhe dhe e vazhdueshme ka edhe mjaft aspekte të tjera negative që nuk karakterizohen vetëm nga simptoma e stresit dhe lodhjes së vazhdueshme por edhe nga:

• mungesa e përqendrimit,
• humbja e durimit,
• kujtesa e sforcuar – thuajse harresë e vazhdueshme,
• çorientim prioritetesh,
• mungesë planifikimi,
• harxhim hemoragjik energjish etj.

Sigurisht, që secila prej simptomave dhe efekteve të lartpërmendura janë jo vetëm të dëmshme për shëndetin dhe mirëqenien tonë, por rrjedhimisht pakësojnë efikasitetin tonë në punë.

Ndaj, dëshiroj t’ju sugjeroj një “terapi” apo “praktikë”, e cila kam bindjen se do t’ju ndihmojë të ripërtërini një pjesë të mirë të pasojave të ngarkesës dhe stresit që përjetoni si profesionist.

Sugjerimi në thelb është mjaft i thjeshtë: mbani një ditar!

Si do të thoni ju? Çfarë janë këto sugjerime? Ose mbase është thjesht “budallallëk”!

Më lejoni t’ju sfidoj që ta provoni vetëm për një javë.

Unë ju sugjeroj që të mbani shënim mendimet, listën e punëve, idetë apo çfarëdo lloj gjëje tjetër që ju vjen në mendje. Formati dhe përmbajtja është plotësisht në dorën tuaj pasi është/dhe duhet të mbetet vetëm për ju.

Nëse ky sugjerim i thjeshtë nuk ju nxit sa duhet, atëherë më lejoni t’ju tregoj për të paktën tre prej përfitimeve direkte që do të keni nga ky proces i hedhjes së mendimeve tuaja në letër (fizike apo dixhitale)!

Përfitimet e një ditari profesional!

Reflektimi

Kur jeni shumë të ngarkuar me punë është praktikisht e keni të pamundur që të gjeni kohën e mjaftueshme për të reflektuar mbi ato që bëni rregullisht, që fundja mund të jenë edhe thjesht punë rutinë. Por gjesti i hedhjes/përshkrimit të asaj që ju bëni çdo ditë në letër ju detyron të ndaloni mjaftueshëm për t’i dhënë kohë mendjes tuaj të reflektojë dhe të përqendrohet në atë që po shkruani. Rrjedhimisht, ju do jeni në gjendje që të kuptoni dhe madje të gjeni zgjidhje më praktike për punët dhe nevojat e përditshme të punës.

Kujtesa

Personalisht jam dëshmitar i faktit se si mbingarkesa në punë, ose edhe thjesht marrja me punë rutinë (pra që nuk kërkojnë të mendohesh shumë) ndikojnë negativisht te kujtesa. Kur them kujtesa, dua të bëj një dallim ndërmjet kujtesës afatgjatë dhe asaj afatshkurtër – ku në rastin konkret po flasim në tërësi. Por mbase është më e qartë nëse e ilustroj.

Kujtesa afatshkurtër – Në punën time të përditshme shpesh më duhet të takohem dhe njihem me njerëz të rinj. Rrjedhimisht, e kam praktikisht të pamundur që të mbaj mend çdo emër apo detaj. Por, fakti që në fund të ditës apo edhe disa herë gjatë ditës, e detyroj veten që të shënoj emrat, detajet, ngjarjet, etj. në ditarin tim, më lejon që të sforcohem të kujtoj detajet, emrat, ngjarjet dhe gjërat e tjera të cilat zakonisht mund t’i harroja brenda pak minutash.

Kujtesa afatgjatë – nuk përpiqem të mbaj mend çdo gjë, madje, nuk synoj ta bëj këtë pasi ka mjaft detaje dhe aspekte të ditës me të cilat nuk ia vlen ta ngarkosh kot mendjen. Ndaj, mbajtja shënim e detajeve të ditës, qoftë edhe thjesht të përmbledhura si një listë gjërash që kam bërë, më lejon që t’i referohem më me lehtësi atyre detajeve në të ardhmen. Por edhe nëse ka kaluar mjaft kohë nga momenti që i kam shënuar, prapëseprapë jam më i kthjellët kur dua të kujtoj detaje dhe gjëra që lidhen me ngjarje që mund të kenë ndodhur javë, muaj dhe ndoshta edhe vite më parë.

Planifikimi

Një nga “surprizat” më të këndshme dhe praktike për mua ishte dhe mbetet ndikimi pozitiv që mbajtja e një ditari ka pasur mbi aftësinë time për të planifikuar ditën, javën dhe më gjatë, të punës. Rezultati është i drejtpërdrejtë për sa i përket efektit pozitiv që ka reflektimi dhe kujtimi i detajeve të ditës së punës mbi aftësinë për ta planifikuar më mirë ditën e nesërme apo edhe vetë javën apo muajin.

Fakti që ti e “detyron” mendjen të reflektojë mbi ndodhitë e ditës të bën të kuptosh më mirë se sa i suksesshëm ke qenë dhe rrjedhimisht vjen edhe nevoja që të përmirësohesh ditën apo javën në vazhdim duke bërë të njëjtën gjë që mund ta kesh bërë me qindra herë më parë.

Rrjedhimisht, je në gjendje që të planifikosh më mirë:

• Kohën tënde,
• Energjitë që do të duhen,
• Burimet dhe mjetet që do të nevojiten etj.

Përfundimi

Ky shkrim është kryesisht i bazuar mbi eksperiencat dhe reflektimet që unë kam bërë mbi jetën dhe punën time nëpërmjet mbajtjes së një ditari, por jam i qartë që nuk është gjithëpërfshirës, ndaj mirëpres pa druajtje të gjitha këshillat dhe sugjerimet tuaja pasi besoj se është me interes mjaft të gjerë.

P.S. në një postim të radhës po mendoj të shkruaj mbi mënyrat që mund të mbahet një ditar profesional, që në fakt nuk ndryshon shumë nga ai “personali”. Kuptohet, mirëpres të gjitha sugjerimet dhe komentet tuaja.

Më bëri përshtypje që kur e lexova dhe ndaj desha t’ju ofroj edhe juve sugjerimin e një mikut tim nga universiteti – Joel Wilson – i cili në një shkrim të mëhershëm shprehet kështu:

“Sfida e publikimit online nuk qëndron te:

1. Zgjedhja e kompozimit grafik
2. Zbukurimi i faqes
3. Shtimi i funksioneve (widgets)
4. Konceptimi super i qartë

Vështirësia kryesore është vendimi për të publikuar. Krijimi i një shkrimi/postimi dhe publikimi i tij online. Mposhtja e frikës që ajo çfarë ke shkruar do të dalë në dritë!

Madje nuk ka të bëjë as me përsosmërinë. Por vetë akti i krijimit të diçkaje fillon atë që quhet “momentum” – lëvizje e cila më pas, me kalimin e kohës, sjell përmirësimin e asaj çfarë publikon në vazhdim.”

Më tej ai përmend rastin e dy mjeshtrave të marketingut – Seth Godin dhe Bob Lefsetz të cilët prej vitesh postojnë nëpër faqet e tyre dhe nuk kërkojnë thjesht të bëjnë një fushatë të suksesshme por të ndërtojnë një marrëdhënie me lexuesin e tyre.

Personalisht, sfida ime me këtë faqe është të shkruaj diçka të re çdo javë, pra një shkrim të ri. Dhe ndonëse nuk kam mundur t’i përmbahem 100% këtij objektivi, por falë ndihmës së miqve dhe mbështetësve besoj se do ta tejkaloj këtë objektiv.

Po për ju, cila është sfida më e madhe për sa i përket publikimit online?

Përcaktimi i buxhetit të marketingut është një nga aspektet më të rëndësishëm dhe njëherazi më të vështirë në marketing, por gjithashtu edhe një nga më të neglizhuarit për shkak se nuk është një proces veçanërisht i këndshëm apo kreativ. Në rastin e kompanive dhe bizneseve shqiptare, përcaktimi i buxhetit të marketingut është thjesht i neglizhuar ose i parëndësishëm.

Kjo ndodh për shkak se gjatë procesit të buxhetimit të njësive të tyre, drejtimi i kushton me tepër rëndësi anëve të tjera të kostove si: buxhetit të materialeve, buxhetit të punës apo buxhetit të shpenzimeve të përgjithshme. Duhet të përmendim edhe mungesën e një kulture të duhur rreth rëndësisë së marketingut nga ana e njësive shqiptare dhe gjithashtu faktin që tregu shqiptar përbëhet nga një numër i madh biznesesh të vogla ose të mesme. Të tëra këto bëjnë që plani i marketingut (pjesë e të cilit është edhe buxheti i marketingut) të mos jetë në qendër të vendimmarrjes së drejtimit.

Ndaj, ju prezantojmë këto gjashtë metoda të cilat mund t’ju orientojnë të zgjidhni modelin që përshtatet më shumë me nevojat dhe industrinë tuaj.

• Shuma që mbetet: Pasi të keni llogaritur marzhin bruto si dhe të keni përcaktuar fitimin e nevojshëm neto, ajo që mbetet pasi të keni zbritur të gjitha kostot dhe shpenzimet e tjera i alokohet buxhetit të marketingut dhe komunikimit. Kjo metodë nuk është shumë praktike, por në praktikë është çfarë bëjnë shumica e kompanive shqiptare të cilat e shohin marketingun thjesht si shpenzim!
• Përqindje e shitjeve: buxheti i marketingut përcaktohet si një përqindje fikse (p.sh. 5%) e totalit të shitjeve. Por problemi me ketë mënyrë përcaktimi shfaqet kur niveli i shitjeve është në rënie që rrjedhimisht sjell edhe uljen e shpenzimeve të marketingut, kur në realitet mund të këtë nevojë që shpenzimet e marketingut të rriten. Kjo mënyrë mund të jetë e vlefshme, dhe relativisht e lehtë në përdorim, në rastet kur ju duhet të përcaktoni një buxhet të vogël për një produkt apo fushatë të caktuar. Në këto raste, përqindja e buxhetit për marketingun llogaritet me përafërsi bazuar mbi totalin e shitjeve që synohen. Pra nëse ju synoni të shisni produkte me vlerë totale 100 lekë, atëherë 5 lekë i bie të shpenzohen që në fillim për marketingun (nëse buxheti për këtë fushatë marketingu është thjesht 5%).
• Objektivi dhe detyrat: Kjo nënkupton pasjen e objektivave specifike dhe realizimin e detyrave të qarta të cilat duhet të përmbushen për të arritur objektivat. Kjo metodë lidhet disi me shembullin e dhënë pak më sipër, ku arritja e objektivit të shitjeve me total 100 lekë, përcakton si detyrë shpenzimin në vlerën 5 lekë (ose 5%) për marketingun.
• Norma e konkurencës: Shpenzimet bazohen mbi ato të konkurencës gjatë vitit të kaluar apo atij që vjen. Pra krahasohen me shpenzimet e konkurencës. Kjo është një praktikë e ndjekur nga të gjitha industritë dhe sektorët kryesorë. Kjo metodë përdoret shpesh në situata konkurrence, por edhe si argument për të rritur buxhetin e marketingut të një korporate. Por buxheti i marketingut duhet të vlerësohet në radhë të parë bazuar mbi strategjinë që do ndiqet dhe efikasitetin që ka pasur.
• Vijim i modifikuar (ose buxheti i vjetshëm plus minus diçka): Kompanitë i mbështesin buxhetet mbi shpenzimet e vjetshme. Nëse buxheti i vitit të kaluar ishte i ulët atëherë konsiderohet rritja e tij për vitin në vazhdim. Kjo metodë është relativisht më e thjesht për t’u mbrojtur përpara drejtimit të kompanisë, kur bëhet vlerësimi vjetor i buxheteve të njësive brenda një kompanie, por edhe nëpër ato më të vogla, kjo metodë nënkupton më pak kokëçarje në përgatitjen e buxhetit, por jo domosdoshmërish më efektive!
• Norma e industrisë: Kompania përcakton një shifër apo përqindje të shitjeve që është tipike për industrinë në të cilën operon. Kjo metodë shërben si bazë për një industri të mirëstabilizuar por jo gjithnjë vlen për ato industri apo sektorë biznesi ku ka shumë konkurrencë ndërmjet kompanive.

Burimi:

Gjashtë modelet bazë janë huazuar dhe përkthyer nga anglishtja por është zgjeruar me komentet e autorit që të adresojnë nevojat e tregut shqiptar.

Rritja e numrit të vizitorëve të faqes tuaj në internet është domosdoshmëri për çdo biznes apo sipërmarrje që reklamon një shërbim ose produkt çfarëdo online. Qoftë edhe në rastin e faqeve informative, si gazetat apo direktoritë, rritja e numrit të vizitorëve rrit edhe vlerën reklamuese apo informuese për vetë faqen. Në rastin e faqeve që shesin produkte/shërbime, rritja e numrit të vizitorëve rrit edhe mundësinë e blerjeve.

Prandaj, analizimi i origjinës së vizitorëve të faqes tuaj ju lejon të gjykoni më drejtë vendimet apo veprimet që duhet të ndërmerrni për të rritur vlerën e faqes ose shitjet e produkteve/shërbimeve tuaja.

Në vija të përgjithshme vizitorët e faqes tuaj vijnë nga këto burime kryesore:

• nga motorët e kërkimit (Google, Yahoo, Bing, etj)
• nga faqet e tjera referuese (si p.sh. media sociale si Facebook, etj)
• nga trafiku i drejtpërdrejtë (direkt), dhe një burim i katërt
• nga fushatat e marketingut (Email marketing, Facebook Ads, Google Ads, etj).

Para se të futemi më tej në trajtimin e burimeve kryesore të vizitorëve, duhet të sqarojmë se këtu po marrim të mirëqenë faktin që faqja juaj i regjistron vizitorët nëpërmjet shërbimeve të ndryshme statistikëmbledhëse si Google Analytics, etj.

Nëse e përdorni internetin rregullisht, atëherë domosdoshmërish ju përdorni edhe motorët e kërkimit për të gjetur informacionin që kërkoni. Por kështu bëjnë edhe vizitorët apo klientët tuaj potencialë. Google dhe Bing janë vetëm dy prej motorëve aktualisht më të njohur dhe më të përdorur në internet. Sfida juaj është të prezantoheni sa më mirë me qëllim që kur dikush kërkon për një informacion, produkt apo shërbim të përafërt me tuajat, faqja juaj të dalë sa më lartë në listën e rezultateve të kërkimit.

Përmirësimi i renditjes së faqes tuaj në motorët e kërkimit (SEO) kërkon një punë të vazhdueshme dhe publikim të rregullt informacionesh me qëllim që motorët të kenë informacion të bollshëm dhe sa më të freskët që t’ua serverin atë vizitorëve që kërkojnë në internet.

Nëse përqindja që zë numri i vizitorëve që vijnë në faqen tuaj nga motorët e kërkimit nuk është shumë e lartë, kjo mund të nënkuptojë që ju:

• mund të mos jeni regjistruar ende në këto motorë
• mund të keni mungesë informacioni të bollshëm
• mund të mos keni informacion të freskët
• mund të mos keni informacion i cili është me interes për vizitorët që kërkojnë
• etj.,

Këto janë vetëm disa nga arsyet kryesore pse ju nuk keni vizitorë nga motorët e kërkimit. Identifikimi i problemit në këtë rast do t’ju ndihmojë të mendoni më konkretisht për hapat që duhet të ndërmerrni për ta përmirësuar situatën.

Faqet referuese (blogjet, media sociale, etj.)

Kur dikush vendos një link në faqen e tij, e cila ju çon direkt te faqja juaj, atëherë rritet edhe mundësia që vizitorët apo klientët potencialë të gjejnë faqen tuaj. Gjithashtu, kur dikush e reklamon/referon faqen tuaj me një link brenda faqes së tij, kjo bën që faqja juaj të vlerësohet më mirë edhe nga motorët e kërkimit të cilët e përdorin numrin e faqeve referuese si një element vlerësimi për renditjen tuaj brenda rezultateve të kërkimit.

Thënë ndryshe, sa më shumë faqe të tjera t’ju reklamojnë/linkojnë aq më shumë rritet mundësia e gjetjes së faqes tuaj nga vizitorët/klientët potencialë. Ky lloj referimi në internet është i krahasueshëm me reklamën (referimin) që njerëz apo klientët tuaj mund t’i bëjnë biznesit tuaj te klientët e tjerë që nuk ju njohin ende.

Një pjesë e madhe e faqeve referuese tashmë janë kanalet e ndryshëm të medias sociale, pra faqe si Facebook, Twitter, LinkedIn, blogjet, forumet, etj., etj. Madje, për mjaft uebmaster, si unë, që merren rregullisht me këtë punë, media sociale është shpesh burimi kryesor i vizitorëve. Për një shtjellim të mëtejshëm ju ftojmë të lexoni edhe këtë shkrimin këtu, ose këtu, ose këtu, dhe këtu..

Trafiku i drejtëpërdrejtë (ose trafiku direkt)

Trafiku i drejtëpërdrejtë nënkupton numrin e vizitorëve të cilët vijnë në faqen tuaj duke shkruar direkt adresën tuaj në internet. Pra kur dikush vjen te faqja juaj pasi ka vendosur në shfletues adresën e biznesit tuaj. Këta lloj vizitorësh janë ata që e kanë mësuar adresën e faqes tuaj nëpërmjet një reklame apo ndonjë miku, ose janë vizitorë të rregullt.

Ndonëse numri i këtyre vizitorëve normalisht përfaqëson një përqindje më të ulët nga totali i vizitorëve të faqes tuaj, ai gjithsesi mbetet një tregues mjaft i rëndësishëm kur dëshironi të kuptoni se sa rregullisht përdoret faqja juaj. Pra kur vizitorët vijnë direkt në faqen tuaj, kjo nënkupton se ata e përdorin atë si burim i rregullt informacioni dhe potencialisht e përdorin edhe për porositjen e shërbimeve/produkteve që ju ofroni.

Fushatat e marketingut (online ose offline)

Fushatat e marketingut që sjellin vizitorë në faqen tuaj janë të dy llojeve kryesore:

Online – këtu bëhet fjalë për reklamën tuaj virtuale në faqet e internetit, fushatat me email, reklamat/referencat nga faqet e tjera, njoftimet dhe prania juaj nëpër faqet e medias sociale, etj.

Offline – këtu bëhet fjalë për të gjitha llojet e reklamave me materiale apo formate të printuara, vizive, audio, etj, etj., të cilat reklamojnë direkt ose indirekt faqen tuaj në internet.

Tema e fushatave të marketingut është relativisht shumë e gjerë, por ajo që është e rëndësishme të theksohet këtu është fakti që pa bërë marketing faqja juaj do të mbetet në errësirë dhe jashtë vëmendjes së vizitorëve apo klientëve tuaj potencialë. Fushatat e marketingut (të vazhdueshëm) janë burimi kryesor i vizitorëve të cilat më pas e gjejnë faqen tuaj nëpërmjet burimeve që përmendëm pak më sipër.

Në përfundim

Siç e përmendëm edhe në fillim, analizimi i burimeve kryesore të vizitorëve të faqes tuaj ju ndihmon të gjykoni më drejtë vendimet dhe veprimet që duhet të merrni për ta rritur numrin dhe vlerën e tyre për punën dhe shërbimin/produktet që ju ofroni.

P.sh. në momentin që ju shikoni se numri i vitizitorëve që referohen nga (si p.sh. Facebook, blogje, etj) është shumë i ulët, atëherë mund të filloni të mendoni më konkretisht për të ndërtuar një strategji më të plotë për median sociale. Në rastin kur numri i vizitorëve që vijnë nga motorrët e kërkimit është relativisht i vogël, atëherë një strategji e mirë do ishte identifikimi i fjalëve kyce si dhe përgatitja e shkrimeve apo postimeve të rregullta të cilat rrjedhimisht do t’ju sillnin edhe më shumë vizitorë.

• Jo çdo burim është i njëjtë.
• Jo çdo vizitor është i njëjtë.
• Jo çdo vizitor është klienti juaj

Ndaj është e rëndësishme të zbuloni dhe të kontrolloni rregullisht (çdo javë, çdo muaj) nga vijnë vizitorët tuaj. Kështu mund të kuptoni ku duhet të përqendroni energjinë dhe kohën tuaj për të rritur vlerën e burimeve më të dobishme.

Identifikimi dhe analizimi i vizitorëve do t’ju ndihmojë t’i përgjigjeni më mirë nevojave të tyre. Gjithashtu, identifikimi i burimeve do t’ju ndihmojë të përgatisni strategjinë tuaj të veprimit me qëllim rritjen përfitimit për punën apo biznesin tuaj.

Pengesat e zotërimit të një domain-i apo nëndomaine-i me .al tashmë janë ulur ndjeshëm. Autoriteti i Komunikimeve Elektronike dhe Postare (AKEP) e ka liberalizuar tregun mjaftueshëm duke lejuar futjen e disa operatorëve privatë të cilët mundësojnë blerjen dhe regjistrimin e shpejtë online të një domain-i të tillë.

Thënë ndryshe, nëse deri dje procedurat burokratike për blerjen e një domain-i me .al, koha e regjistrimit, kostot vjetore, etj., krijonin mjaft kokëçarje për të interesuarit, tashmë këto kufizime janë hequr ose minimizuar falë edhe automatizimit të tyre nëpërmjet regjistrimit online.

Si rrjedhojë, një numër në rritje biznesesh, organizatash dhe individësh kanë të gjithë mundësinë të prezantohen online duke përdorur një apo disa domain-e me .al.

Në këtë fazë, sfida kryesore mbetet edukimi dhe nxitja e bizneseve/organizatave/individëve duke shpjeguar përfitimet apo avantazhet që ju ofron një domain name me .al

Atëherë cilat janë disa prej argumentet dhe përfitimet e zotërimit të një domain name-i me .al

Sipas, z. Gjergji Kokushta, cituar me leje nga Facebook-u

“Nëse biznesi apo organizata ka për qëllim një audience apo vizitore lokale të vendi të caktuar, p.sh. informacioni i publikuar është në lidhje me shqiptarët për shqiptarët, në këtë rast biznesi apo organizata duhet të zgjedhe një domain .al, si dhe gjuha me të cilën shkruan është shqip.

Nëse audienca është me e gjerë, është më mirë një domain .com dhe gjuha anglisht por mund të ndihmohet nëse informacioni vjen dhe në gjuhë të dytë apo të tretë, në varësi të audiencës që kërkohet të arrihet.”

Sipas z. Adion Gorani, administrator i WebHost.al, disa nga avantazhet janë:

1. Pozicionim më i mirë në Google (në rezultatet e Google në shqip)
2. Disponueshmëri më e lartë adresash të lira si p.sh. coffeebar.al – ku variantet me .com janë zakonisht të zëna.
3. Lehtësi për t’u kujtuar (emër i veçantë dhe me identitet të qartë shqiptar)
4. Pronësi më e drejt-për-drejtë ligjore e domain name-it

Për domain name-et me .al = (AKEP –> regjistruesi –> klienti)

Ndërsa, për domain name-et e tjera = (ICANN –> Regjistrues me shumicë –> Regjistrues me pakicë –> Shitës me shumicë –> shitës me pakicë –> klienti)

Po ju çfarë mendoni? Ju ftojmë të shtoni komentet dhe sugjerimet tuaja më poshtë..

Elementët kryesorë për suksesin tuaj në rrjetet sociale (marketingut online)

Media sociale është padiskutimisht një ndihmesë e madhe për shumë biznese, organizata dhe këdo që dëshiron të arrijë me sukses audiencën e vetë.  Por, njëherazi, lehtësia e përdorimit të kësaj medie mund të çojë në humbje kohe, hapërdarje të kota dhe sigurisht edhe para që nuk investohen siç duhet. Dominimi i disa prej platformave kryesore si p.sh. Facebook e bën deri diku të lehtë vendimin për përzgjedhjen e platformës, por përpara se ta merrni atë vendim duhet të mendoni një herë më seriozisht për ndërtimin e strategjisë konkrete në median sociale. Ndaj, si hapi i parë filloni të përcaktoni këto elementë kryesorë të strategjisë tuaj duke filluar nga:

Përcaktimi i objektivave

Pra cili është objektivi/synimi juaj? Bëhet fjalë për një objektiv të ngushtë (si p.sh. publiciteti për një aktivitet të caktuar) apo një më të gjerë (si p.sh. ndërtimi dhe angazhimi i një komuniteti apo grupimi)?

Identifikimi i audiencës së synuar

Synoni të komunikoni kryesisht me njerëz të cilët janë ndërkaq të familjarizuar me organizatën/biznesin apo punën tuaj, si p.sh. anëtare, klientë dhe vullnetarë? Apo, synoni të kapni një audiencë tjetër që e keni identifikuar si klientë, anëtarë apo mbështetës të mundshëm? Për shumicën e bizneseve synimi është gjetja, sigurimi dhe/apo komunikimi me klientët ekzistues ose potencialë. Por këtë duhet ta caktoni paraprakisht pasi ndikon në vendimet e tjera që duhet të merrni më pas.

Përzgjedhja e platformës më të përshtatshme

Ky vendim duhet të merret bazuar mbi objektivat dhe audiencën e synuar, pasi jo çdo platformë është e barabartë në këtë drejtim. Ndër më të njohurat, dhe sigurisht më të përdorurat, mbetet Facebook. Por ka edhe të tjera si Blogjet, YouTube, Pinterest , LinkedIn, Google+,Tumblr, Instagram, Twitter,Forume, etj. Pyesni ata që e kanë filluar ndërkaq këtë lojë, me qëllim që të mësoni sa më shumë nga eksperienca e tyre. Këtu nuk duhet të lë pa përmendur edhe testimin e platformave të ndryshme paraprakisht. E rëndësishme është që pasi t’i identifikoni ato, të mos shpërndaheni shumë por t’i jepni vëmendje të plotë.

Mbledhja e materialeve dhe përmbajtjes që do të publikohet nëpërmjet medias sociale

Kjo varet pjesërisht nga platforma që do zgjidhni, por në shumicën e rasteve bëhet fjalë për foto, video, tekste, përditësime statusi, etj.

Krijimi i një axhende për publikimet

Pjesa më e vështirë pas përzgjedhjes së platformës dhe mbledhjes së materialeve është padyshim përcaktimi i axhendës së publikimeve. Sugjerimi është që ju të publikoni rregullisht dhe mundësisht disa herë në javë (në varësi të platformës) me qëllim që të qëndroni rregullisht në vëmendjen dhe në komunikim me audiencën tuaj.

Përcaktimi i dikujt apo një skuadre që do të merret me menaxhimin e pranisë tuaj në median sociale

Ndonëse përdorimi i medias sociale është i mundshëm nga çdokush, personat me eksperiencë në komunikim, marketing apo marrëdhënie me publikun janë një ndihmesë e madhe. Por gjithsesi duhet të jetë dikush që e njeh teknologjinë/platformën që dëshironi të përdorni. Ky person apo grup personash do jenë më pas përgjegjës që t’i përmbahen axhendës së publikimeve si dhe të reagojnë ndaj komenteve/pyetjeve apo me taktika të tjera për t’i angazhuar njerëzit nëpërmjet platformës së zgjedhur.

Edhe pasi t’i keni përcaktuar qartë këto elementë bazë të strategjisë tuaj për median sociale, koha, eksperienca juaj dhe e të tjerëve, duhet t’ju ndihmojë të kuptoni se çfarë funksionon më mirë dhe çfarë mund të përmirësohet. Avantazhi i medias sociale është që ju jep mundësinë të provoni mjaft mënyra dhe qasje të reja deri sa të gjeni atë që funksionon më mirë. Por, gjithashtu, mos i nënvleftësoni këshillat dhe sugjerimet e atyre që e kanë nisur më herët këtë udhëtim.

Dhe parimi i fundit, por jo më pak i rëndësishme, është fakti që: “media sociale duhet të jetë një bashkëbisedim dhe jo një monolog.”

Bota virtuale e internetit nuk është thjesht aq, “virtuale”. Efektet e saj prekin pothuajse çdo aspekt të jetës së përditshme dhe me rritjen e ndërveprimit tonë me internetin njëherazi rritet edhe ekspozimi ynë ndaj rreziqeve që kjo botë mban.

Kur flasim për sigurinë online, nuk nënkuptojmë thjesht viruset që zaptojnë kompjuterin tuaj por marrim në konsideratë çështje si:

• vjedhja e identiteti,
• vjedhja e të dhënave financiare,
• përdhosja e imazhit/personit tuaj, apo
• kërcënimet direkt dhe indirekt ndaj punës dhe jetës tuaj.

Fatkeqësisht, disa prej këtyre rreziqeve mund t’i keni mësuar duke i pësuar më parë, por ju mund të mbroheni lehtësisht ndaj morisë së rreziqeve duke shfrytëzuar morinë e informacionit edukativ dhe këshillave se si të lundroni më të sigurt. Ndaj, faktori kryesor që përcakton sigurinë tuaj online jeni vetë ju dhe vendimet që ju merrni, duke filluar me vendimin që të mësoni si të mbroheni.

Këshilla 1 – Nëse nuk e kontrolloni ju internetin, atëherë gjasat janë që ju kontrollon ai. Ndaj, duhet të kuptoni dhe të vendosni se për çfarë duhet dhe nuk duhet të përdoret.

Këshilla 2 – Bëni kujdes me informacionin personal që publikoni pasi shpesh gjasat janë që nuk do jeni në gjendje ta rimerrni mbrapsht pasi efektivisht bëhet pronë publike!

Këshilla 3 – Nëse ju nuk jeni vigjilent (të kujdesshëm) online, atëherë personi kryesor që mund t’ju dëmtojë më shumë mund të jeni ju vetë.

Këshilla 4 – Mënyra më e mirë për të qëndruar të sigurt online është duke u edukuar mbi rreziqet dhe përdorimin e duhur të internetit.

Në pjesën e dytë, do t’ju ofrojmë disa sugjerime praktike dhe teknike se si mund të mbroheni më mirë online. Së shpejti…

Në dallim nga Facebook-u apo rrjete të tjera sociale LinkedIn nuk është për muhabete kafeneje! Pra nëse kërkoni të gjeni një vend ku të bëni muhabet për qef apo të humbisni kohë kot, atëherë LinkedIn-in bëni mirë ta hiqni nga lista! Nëse, ndërkohë, jeni serioz për punën dhe rritjen e profilit tuaj si profesionist, atëherë investoni pak minuta çdo ditë apo disa herë në javë në profilin tuaj në LinkedIn. Kjo platformë, aktualisht përfaqëson rrjetin më të madh social për profesionistët në të gjithë botën (mbi 238 milionë anëtarë), dhe si e tillë ofron potenciale që rriten në mënyrë të drejtë me numrin e kontakteve profesionale që ju formoni aty.

Prej disa muajsh tashmë, Inbox-i im në LinkedIn më njofton çdo ditë se kam të paktën një ftesë të re nga dikush i cilin ka parë profilin tim dhe/ose është i interesuar të më shtojë si kontakt në rrjetin e vet profesional në LinkedIn. Madje, kur ndodhi që për rreth dy ditë (gjatë një fundjave) nuk mora asnjë ftesë të re, u habita disi, por e kuptova shumë shpejt “gabimin”!

Mungesa e ftesave atë fundjavë nuk kishte të bënte aq shumë me faktin se vendi ku isha nuk kishte internet, se sa me fatin që kisha pothuajse të gjithë javën që nuk kisha postuar diçka dhe as kisha dërguar ndonjë mesazh falenderimi për ata që më kishin dërguar ftesa miqësie.

Duhet të sqaroj se, ndonëse marr ftesa të reja rregullisht, personalisht nuk i pranoj asnjëherë kontaketet e reja pa e parë më parë profilin e tyre dhe në 99% të rasteve u dërgoj edhe një mesazh privat falënderimi. Madje, theksi kryesor bie te “mesazhi i falenderimit”, pasi kjo është mënyra për t’i treguar çdo kontakti të ri vlerën e mirëfilltë që ai apo ajo ka për mua si profesionist. Mbetem i bindjes se “mesazhet e falënderimit” janë një ndër arsyet kryesore që bën që secili prej tyre të rikthehet për të parë profilin tim, sidomos në ato raste kur vetë LinkedIn mund t’u ketë sugjeruar profilin tim në mënyrë automatike.

Është e vërtetë që jo çdo ftesë që vjen në LinkedIn është e barabartë në vlerë, sidomos për sa i përket vlerës për profilin apo punën që ju bëni. Por nga ana tjetër, ekspozimi dhe njohja që gjenerohet janë një vlerë e cila vetëm sa vjen e shtohet për profilin tuaj profesional në LinkedIn dhe sigurisht jashtë tij.

Çfarë bëj me profilin tim në LinkedIn?

• Disponoj profilin bazë të përdoruesit (pra atë pa pagesë)
• Profili im është praktikisht 100% i përditësuar
• Prej kohësh e kam kaluar kuotën e 500 kontakteve
• Në vitin 2012, sipas LinkedIn, profili im hynte në 5% të profileve më të vizituara
• Përpiqem të postoj diçka interesante dhe me vlerë çdo javë
• Vizitoj profilet dhe dërgoj mesazhe falënderimi te të gjithë ata që më ftojnë si kontakt
• Kontribuoj me komente/sugjerime në grupe të ndryshme ku jam i anëtarësuar

Cfarë po bëni ju ndryshe për ta zgjeruar rrjetin tuaj profesional në LinkedIn? Shtojini sugjerimet tuaja te komentet…

Fundjavën e kaluar (shtator 2013), pata mundësinë të takoja një grup studentësh nga India që kishin ardhur në Shqipëri si pjesë e praktikës gjatë studimeve në nivelin Master për administrim biznesi. Në fakt, prezantimi me ta u aranzhua nga një miku im indian, i cili ishte edhe koordinatori i projektit arsimor i cili i solli në Shqipëri.

Takimi im me ta kishte si synim ndarjen e eksperiencës sime si sipërmarrës privat si dhe diskutimi i disa prej mësimeve të nxjerra deri tani nga kjo eksperiencë, që duhet të pranoj nuk është aq e gjatë (mbi gjatë vjet).

Studentët vinin nga kolegji “Sri Bhagawan Mahaveer Jain College” në Bangalor të Indisë. Pothuajse të gjithë kishin biznese familjare në sektorë që varjonin nga teknologjia te agrikultura dhe argjendaria komerciale, etj. Pjesë e studimeve të tyre ishte ekspozimi ndaj ideve dhe mënyrave të tjera të të bërit biznes, në këtë rast në Shqipëri, si dhe ndjekja e leksioneve mbi marketingun dhe menaxhimin pranë njërit prej universiteteve private në vend.

Takimi me studentët më bëri të reflektoja sërish mbi eksperiencën e deritanishme si sipërmarrës dhe për efekt prezantimi përmblodha disa parime dhe praktika kryesore që udhëheqin punën time të përditshme.

Disa prej këshillave që ndava me studentët ishin parime si:

• Ndiq pasionin tënd
• Shfrytëzo parimin Pareto (Pareto principle) 80/20 për çdo gjë në biznes
• Gjej partnerin/ortakun e duhur në biznes
• Gjej personin/at e duhur me eksperiencë që mund të të këshillojnë herë pas here
• Provo ide të ndryshme biznesi dhe mëso nga çdo eksperiencë deri sa të gjesh atë që funksionon për ty.

P.S. Njëri prej studentëve ishte: Aaditya Jain

Naill Ferguson është një historian i mirënjohur britanik dhe profesor i politikës dhe ekonomisë në universitetin e Oxfordit. Në këtë prezantim për TED, ai argumenton arsyet pse perëndimi dhe kultura e perëndimit kanë arritur që të sigurojnë një rritje mirëqenie (prosperiteti) në këto shekujt e fundit që e dallojnë nga të gjitha pjesët e tjera të botës. Prezantimi është përmbledhje e njërit prej mbi dhjetë librave të tij.

Prezantimi fokusohet te gjashtë ide të mëdha të cilat kanë sjellë pasurimin, qëndrueshmërinë (stabilitetin) dhe risitë (inovacionin) në vendet perëndimore. Por mbi të gjitha ai thekson faktin se këto ide janë mjaft të kopjueshme dhe të realizueshme nga çdo vend tjetër i botës.

Gjashtë idetë e mëdha të mirëqenies së perëndimit janë:

1. Konkurenca
2. Revolucioni shkencor
3. E drejta e pronës
4. Mjekësia moderne
5. Shoqëria konsumatorë
6. Etika e punës

Për mua ishin shumë interesante argumentet që ai ka zgjedhur për të mbështetur gjashtë idetë që ai prezanton. Sigurisht, që libri i tij është më i shtjelluar dhe i argumentuar më gjerësisht.

P.sh. kur flet për “konkurrencën” dhe e prezanton atë si koncept i aplikuar në politikë, ai shpjegon se si vende, si p.sh. Anglia e dy shekujve më parë, kishin konkurrencë politike brenda-për-brenda, gjë që binte në kontrast të thellë me vende si kina ku sistemi politik ishte monolit dhe i pandryshueshëm. Mungesa e një sistemi politik që është i hapur ndaj konkurrencës ndikon direkt në prurjen e ideve të reja dhe sigurisht edhe ofrimin e alternativave më të mira për zhvillimin e vendit.

Për sa i përket “revolucionit shkencor” Naill e ilustron nëpërmjet zhvillimeve shkencore dhe matematikore të cilat kishin aplikime praktike në shumë aspekte të operimit të një vendi. Shembulli i përdorur ishte libri i një matematikani që studionte cilësitë balistike për krijimin e një topi ushtarak. Ky studim çoi në përmirësimin e topit dhe rrjedhimisht suksesit ushtarak të atij vendi.

Për sa i përket “të drejtës së pronës” Naill e vendos këtë të drejtë edhe mbi konceptin e “sundimit të ligjit” pasi pa të drejtën e pronës nuk ka zhvillim. Argument i tij sigurisht të bën të mendosh për rastin e Shqipërisë dhe/apo abuzimit me të drejtën e pronës që sigurisht ka ndikuar në zhvillimin e vendit.

“Mjekësia moderne” si shkencë dhe fushë çoi në dyfishimin e jetëgjatësisë së botës perëndimore krahasuar me vendet e tjera të botës dhe shumë avantazhe të tjera.

Koncepti i “shoqërisë konsumatore” në këndvështrimin e Naill-it është pothuajse më i rëndësishëm se vetë zhvillimi teknologjik, si bazë e zhvillimit ekonomik të çfarëdo vendi.

Ndërkohë, për “etikën e punës” ai bën një krahasim mjaft interesant duke përdorur dy argumente: 1) rezultatet e matematikës për 15-vjecarët nga vendet e ndryshme të botës (përfshi këtu edhe Shqipëria, e krahasueshme me Tunizinë) si dhe 2) orët e punës, ku p.sh. koreano-jugorët punonin rreth 1,000 orë më shumë në vit se sa Gjermanët, që lidhet edhe me zhvillimin e dhjetëvjeçarëve të fundit të Koresë jugore.

Gjithsesi, ju sugjeroj ta shihni disa herë këtë prezantim pasi besoj se aplikimet dhe lidhja e tyre me biznesin është jo thjeshtë teorike, por shumë praktike. Për ata më të interesuarit, sigurisht sugjerohet leximi i librit “Civilization: The West and the Rest” që nisa ta lexoj edhe vetë.

Diskutimin e Facebook mund ta ndiqni edhe ketu: