A është e mundur që një njeri të punojë më pak dhe të fitojë më shumë? Filozofët dhe studiuesit e ekonomisë politike diskutojnë
Analiza / The Economist – Bertand Rasëll (Russell), filozof anglez, nuk ishte një adhurues i punës. Në esenë e tij të vitit 1932, In praise of idleness (Në lavdërim të përtacisë), ai mendonte se nëse shoqëria do të menaxhohej më mirë, një personi do t’i duhej të punonte vetëm katër orë në ditë.
Orët e shkurtra të punës do t’i lejonin njeriut të përmbushte nevojat dhe rehatinë elementare të jetës. Pjesa tjetër e ditës mund t’i përkushtohej ndjekjes së shkencës, pikturës apo shkrimit. Rasëll mendoi se përparimet teknologjike do ta lironin njeriun prej mundimit. Xhon Meinard Keines (John Maynard Keynes) parashtroi një ide të ngjashme në esenë e vitit 1930, Economic possibilities for our grandchildren (Mundësitë ekonomike për nipërit tanë), në të cilën ai ishte i mendimit se njerëzit nuk do të kishin nevojë të punonin më shumë se 15 orë në javë nga viti 2030.
Por kanë kaluar mbi 80 vjet pas këtyre spekulimeve dhe duket se njerëzit po punojnë më shumë se kurdo. Raportet e Financial Times tregojnë se grupet anonime të atyre që janë të çmendur pas punës po zhvillohen gjithnjë e më shumë.
Gjatë verës Banka e Amerikës u përball me një kritikë të ashpër pasi një praktikant shumë i devotshëm vdiq. Por të dhënat e Organizatës për Bashkëpunim Ekonomik dhe Zhvillim (OECD), një grup i shteteve të pasura tregon një histori më pozitive. Për vendet për të cilat janë lëshuar të dhënat pjesa më e madhe e njerëzve punojnë më pak orë në ditë sesa në vitin 1990.
Me sa duket punonjësit më prodhimtarë dhe më të paguar, shpenzojnë më pak kohë brenda zyrës.
Grafiku 1
Grafiku tregon për marrëdhënien midis produktivitetit dhe orëve të punës. Grekët janë pjesë e atyre që punojnë më shumë sipas OECD-së, mesatarisht 2000 orë punë në vit. Gjermanët, nga ana tjetër, janë relativisht dembelë, pasi punojnë 1400 orë në vit. Por produktiviteti i gjermanëve është rreth 70 për qind i lartë.
Dyshimet dhe studimet
Një pyetje e rëndësishme shtron shqetësimin që teksa oreksi për punë i njerëzve pakësohet, ndërsa fitohet para më shumë. Ka efekte të kundërta.
Nga njëra anë, një rrogë e lartë ngre koston oportune të kohës së lirë dhe duhet t’i shtyjë njerëzit të punojnë më shumë. Nga ana tjetër, të ardhurat e larta duhet t’i bëjnë punëtorët të konsumojnë më shumë, gjë që ndodh në kohën e lirë.
Disa kërkime tregojnë se pagat e larta nuk i nxisin punëtorët të bëjnë më shumë. Për më tepër, ata punojnë më pak. Një studim i famshëm nga Kolin Kamerer (Colin Kamerer) dhe kolegët, që analizoi shoferët e taksive, doli në një përfundim kundërshtues.
Autorët treguan se shoferët e taksive kishin një të ardhur ditore që e synonin dhe pastaj kur pagat ishin të larta, shoferët e arrinin synimin më shpejt dhe largoheshin më herët. Në pagat e ulëta shoferët punonin në orë të zgjatura dhe udhëtonin më shumë që të arrinin synimin e ditës.
Grafiku 2
Grafiku rekomandon se njerëzit që punojnë më pak orë në ditë janë më produktivë. Kjo ide nuk është e re. Adam Smith llogariti se njeriu që punon në gjendje të moderuar, është në gjendje të punojë vazhdimisht. Ai jo vetëm që ruan kështu më gjatë shëndetin e mirë, por gjatë gjithë vitit realizon sasinë më të madhe të punëve. Ekzistojnë edhe devijime, sigurisht. Amerikanët janë relativisht produktivë dhe punojnë me orë relativisht të gjata. Brenda forcës amerikane të punës, orët e punës të atyre që janë të pasur janë shtuar, ndërsa te të varfrit janë pakësuar. Por një raport i nxjerrë kohët e fundit nga Komisioni i Zelandës së Re për produktivitetin, tregoi se edhe nëse punon me orë të zgjatura, kjo nuk do të thotë se domosdoshmërisht punon më mirë.
Për këtë arsye njerëzit duhet ta rikonsiderojnë sasinë e orëve që ia përkushtojnë punës. Të punosh më pak orë nënkupton të jesh më shumë produktiv. Dhe sipas filozofit Rasëll, puna e paktë sjell lumturi dhe gëzim në jetë, në vend të nervave të acaruara, lodhjes dhe dipepsisë.
